તૈત્તિરીય બ્રહ્મણમ | અષ્ટકમ – 3 પ્રશ્નઃ – 1
તૈત્તિરીય સંહિતાઃ | કાણ્ડ 3 પ્રપાઠકઃ – 5 અનુવાકમ – 1

ઓં || ગ્નિર્નઃ’ પાતુ કૃત્તિ’કાઃ | નક્ષ’ત્રં દેવમિ’ન્દ્રિયમ | દમા’સાં વિચક્ષણમ | વિરાસં જુ’હોતન | યસ્ય ભાન્તિ’ શ્મયો યસ્ય’ કેતવઃ’ | યસ્યેમા વિશ્વા ભુવ’નાનિ સર્વા” | સ કૃત્તિ’કાભિભિંવસા’નઃ | ગ્નિર્નો’ દેવસ્સુ’વિતે દ’ધાતુ || 1 ||

પ્રજાપ’તે રોહિણીવે’તુ પત્ની” | વિશ્વરૂ’પા બૃતી ચિત્રભા’નુઃ | સા નો’ જ્ઞસ્ય’ સુવિતે દ’ધાતુ | યથા જીવે’મ સ્સવી’રાઃ | રોહિણી દેવ્યુદ’ગાત્પુરસ્તા”ત | વિશ્વા’ રૂપાણિ’ પ્રતિમોદ’માના | પ્રજાપ’તિગ્‍મ વિષા’ ર્ધય’ન્તી | પ્રિયા દેવાનામુપ’યાતુ જ્ઞમ || 2 ||

સોમો રાજા’ મૃગશીષે આગન્ન’ | શિવં નક્ષ’ત્રં પ્રિયમ’સ્ય ધામ’ | પ્યાય’માનો બહુધા જને’ષુ | રેતઃ’ પ્રજાં યજ’માને દધાતુ | યત્તે નક્ષ’ત્રં મૃગશીષમસ્તિ’ | પ્રિયગ્‍મ રા’જન પ્રિયત’મં પ્રિયાણા”મ | તસ્મૈ’ તે સોમ વિષા’ વિધેમ | શન્ન’ એધિ દ્વિદે શં ચતુ’ષ્પદે || 3 ||

ર્દ્રયા’ રુદ્રઃ પ્રથ’મા ન એતિ | શ્રેષ્ઠો’ દેવાનાં પતિ’રઘ્નિયાના”મ | નક્ષ’ત્રમસ્ય વિષા’ વિધેમ | મા નઃ’ પ્રજાગ્‍મ રી’રિન્મોત વીરાન | હેતિ રુદ્રસ્ય પરિ’ણો વૃણક્તુ | ર્દ્રા નક્ષ’ત્રં જુષતાગ્‍મ વિર્નઃ’ | પ્રમુઞ્ચમા’નૌ દુરિતાનિ વિશ્વા” | અપાઘશગં’ સન્નુદતામરા’તિમ | || 4||

પુન’ર્નો દેવ્યદિ’તિસ્પૃણોતુ | પુન’ર્વસૂનઃ પુરેતાં” જ્ઞમ | પુન’ર્નો દેવા ભિય’ન્તુ સર્વે” | પુનઃ’ પુનર્વો વિષા’ યજામઃ | વા ન દેવ્યદિ’તિરર્વા | વિશ્વ’સ્ય ર્ત્રી જગ’તઃ પ્રતિષ્ઠા | પુન’ર્વસૂ વિષા’ ર્ધય’ન્તી | પ્રિયં દેવાના-મપ્યે’તુ પાથઃ’ || 5||

બૃસ્પતિઃ’ પ્રમં જાય’માનઃ | તિષ્યં’ નક્ષ’ત્રભિ સંબ’ભૂવ | શ્રેષ્ઠો’ દેવાનાં પૃત’નાસુજિષ્ણુઃ | દિશો‌உનુર્વા અભ’યન્નો અસ્તુ | તિષ્યઃ’ પુરસ્તા’દુત મ’ધ્યતો નઃ’ | બૃસ્પતિ’ર્નઃ પરિ’પાતુ શ્ચાત | બાધે’તાન્દ્વેષો અભ’યં કૃણુતામ | સુવીર્ય’સ્ય પત’યસ્યામ || 6 ||

દગ્‍મ ર્પેભ્યો’ વિર’સ્તુ જુષ્ટમ” | શ્રેષા યેષા’મનુન્તિ ચેતઃ’ | યે ન્તરિ’ક્ષં પૃથિવીં ક્ષિયન્તિ’ | તે ન’સ્સર્પાસોમાગ’મિષ્ઠાઃ | યે રો’ને સૂર્યસ્યાપિ’ ર્પાઃ | યે દિવં’ દેવીમનુ’ઞ્ચર’ન્તિ | યેષા’મશ્રેષા અ’નુન્તિ કામમ” | તેભ્ય’સ્સર્પેભ્યો મધુ’મજ્જુહોમિ || 7 ||

ઉપ’હૂતાઃ પિરો યે ઘાસુ’ | મનો’જવસસ્સુકૃત’સ્સુકૃત્યાઃ | તે નો નક્ષ’ત્રેમાગ’મિષ્ઠાઃ | સ્વધાભિ’ર્યજ્ઞં પ્રય’તં જુષન્તામ | યે અ’ગ્નિગ્ધા યે‌உન’ગ્નિદગ્ધાઃ | યે’‌உમુલ્લોકં પિતરઃ’ ક્ષિયન્તિ’ | યાગ્‍શ્ચ’ વિદ્મયાગ્મ ઉ’ ન પ્ર’વિદ્મ | ઘાસુ’ જ્ઞગ્‍મ સુકૃ’તં જુષન્તામ || 8||

વાંતિઃ ફલ્ગુ’નીનામસિ ત્વમ | તદ’ર્યમન વરુણમિત્ર ચારુ’ | તં ત્વા’ યગ્‍મ સ’નિતારગં’ સનીનામ | જીવા જીવ’ન્તમુ સંવિ’શેમ | યેનેમા વિશ્વા ભુવ’નાનિ સઞ્જિ’તા | યસ્ય’ દેવા અ’નુંયન્તિ ચેતઃ’ | ર્યમા રાજા‌உજસ્તુ વિ’ષ્માન | ફલ્ગુ’નીનામૃભો રો’રવીતિ || 9 ||

શ્રેષ્ઠો’ દેવાનાં” ભગવો ભગાસિ | તત્ત્વા’ વિદુઃ ફલ્ગુ’નીસ્તસ્ય’ વિત્તાત | સ્મભ્યં’ ક્ષત્રજરગં’ સુવીર્યમ” | ગોદશ્વ’દુસન્નુ’દેહ | ભગો’હ દાતા ભગ ઇત્પ્ર’દાતા | ભગો’ દેવીઃ ફલ્ગુ’નીરાવિ’વેશ | ભસ્યેત્તં પ્ર’વં ગ’મેમ | યત્ર’ દેવૈસ્સ’માદં’ મદેમ | || 10 ||

યાતુ દેવસ્સ’વિતોપ’યાતુ | હિણ્યયે’ન સુવૃતા રથે’ન | વ, હસ્તગં’ સુભગં’ વિદ્મનાપ’સમ | પ્રયચ્છ’ન્તં પપુ’રિં પુણ્યમચ્છ’ | હસ્તઃ પ્રય’ચ્છ ત્વમૃતં વસી’યઃ | દક્ષિ’ણે પ્રતિ’ગૃભ્ણીમ એનત | દાતાર’દ્ય સ’વિતા વિ’દેય | યો નો હસ્તા’ય પ્રસુવાતિ’ જ્ઞમ ||11 ||

ત્વષ્ટા નક્ષ’ત્રભ્યે’તિ ચિત્રામ | સુભગ્‍મ સ’સંયુતિગ્‍મ રાચ’માનામ | નિવેશય’ન્નમૃતાન્મર્ત્યાગ’શ્ચ | રૂપાણિ’ પિંશન ભુવ’નાનિ વિશ્વા” | તન્નસ્ત્વષ્ટા તદુ’ ચિત્રા વિચ’ષ્ટામ | તન્નક્ષ’ત્રં ભૂરિદા અ’સ્તુ મહ્યમ” | તન્નઃ’ પ્રજાં વીરવ’તીગ્‍મ સનોતુ | ગોભિ’ર્નોશ્વૈસ્સમ’નક્તુ યજ્ઞમ || 12 ||

વાયુર્નક્ષ’ત્રભ્યે’તિ નિષ્ટ્યા”મ | તિગ્મશૃં’ગો વૃભો રોરુ’વાણઃ | મીન ભુવ’ના મારિશ્વા” | અ દ્વેષાગં’સિ નુદતામરા’તીઃ | તન્નો’ વાયસ્તદુ નિષ્ટ્યા’ શૃણોતુ | તન્નક્ષ’ત્રં ભૂરિદા અ’સ્તુ મહ્યમ” | તન્નો’ દેવાસો અનુ’જાનન્તુ કામમ” | યથા તરે’મ દુરિતાનિ વિશ્વા” || 13 ||

દૂસ્મચ્છત્ર’વો યન્તુ ભીતાઃ | તદિ’ન્દ્રાગ્ની કૃ’ણુતાં તદ્વિશા’ખે | તન્નો’ દેવા અનુ’મદન્તુ જ્ઞમ | શ્ચાત પુસ્તાદભ’યન્નો અસ્તુ | નક્ષ’ત્રાણામધિ’પત્ની વિશા’ખે | શ્રેષ્ઠા’વિન્દ્રાગ્ની ભુવ’નસ્ય ગોપૌ | વિષૂ’શ્શત્રૂ’નબાધ’માનૌ | અક્ષુધ’ન્નુદતામરા’તિમ | || 14 ||

પૂર્ણા શ્ચાદુપૂર્ણા પુરસ્તા”ત | ઉન્મ’ધ્યતઃ પૌ”ર્ણમાસી જિ’ગાય | તસ્યાં” દેવા અધિ’ંવસ’ન્તઃ | ત્તમે નાક’ હ મા’દયન્તામ | પૃથ્વી સુવર્ચા’ યુતિઃ જોષા”ઃ | પૌર્ણમાસ્યુદ’ગાચ્છોભ’માના | પ્યાયય’ન્તી દુરિતાનિ વિશ્વા” | રું દુહાં યજ’માનાય જ્ઞમ |

દ્ધ્યાસ્મ’ વ્યૈર્નમ’સોસદ્ય’ | મિત્રં દેવં મિ’ત્રધેયં’ નો અસ્તુ | નૂરાધાન, વિષા’ ર્ધય’ન્તઃ | તં જી’વે દઃ સવી’રાઃ | ચિત્રં નક્ષ’ત્રમુદ’ગાત્પુરસ્તા”ત | નૂરાધા તિ યદ્વદ’ન્તિ | તન્મિત્ર એ’તિ થિભિ’ર્દેયાનૈ”ઃ | હિણ્યયૈર્વિત’તૈન્તરિ’ક્ષે || 16 ||

ઇન્દ્રો” જ્યેષ્ઠામનુ નક્ષ’ત્રમેતિ | યસ્મિ’ન વૃત્રં વૃ’ત્ર તૂર્યે’ તાર’ | તસ્મિ’ન્વય-મૃતં દુહા’નાઃ | ક્ષુધ’ન્તરે દુરિ’તિં દુરિ’ષ્ટિમ | પુન્દરાય’ વૃભાય’ ધૃષ્ણવે” | અષા’ઢા સહ’માનાય મીઢુષે” | ઇન્દ્રા’ય જ્યેષ્ઠા મધુ’દ્દુહા’ના | રું કૃ’ણોતુ યજ’માનાય લોકમ | || 17 ||

મૂલં’ પ્રજાં વીરવ’તીં વિદેય | પરા”ચ્યેતુ નિરૃ’તિઃ પરાચા | ગોભિર્નક્ષ’ત્રં શુભિસ્સમ’ક્તમ | અહ’ર્ભૂયાદ્યજ’માના મહ્યમ” | અહ’ર્નો દ્ય સુ’વિતે દ’દાતુ | મૂલં નક્ષ’ત્રમિતિ યદ્વદ’ન્તિ | પરા’ચીં વાચા નિરૃ’તિં નુદામિ | શિવં પ્રજાયૈ’ શિવમ’સ્તુ મહ્યમ” || 18 ||

યા દિવ્યા આપઃ પય’સા સમ્બભૂવુઃ | યા ન્તરિ’ક્ષ ત પાર્થિ’વીર્યાઃ | યાસા’મષાઢા અ’નુન્તિ કામમ” | તા પઃ શગ્ગ સ્યોના ભ’વન્તુ | યાશ્ચ કૂપ્યા યાશ્ચ’ નાદ્યા”સ્સમુદ્રિયા”ઃ | યાશ્ચ’ વૈન્તીરુત પ્રા’ચીર્યાઃ | યાસા’મષાઢા મધુ’ ક્ષય’ન્તિ | તા પઃ શગ્ગ સ્યોના ભ’વન્તુ ||19 ||

ન્નો વિશ્વે ઉપ’ શૃણ્વન્તુ દેવાઃ | તદ’ષાઢા ભિસંય’ન્તુ જ્ઞમ | તન્નક્ષ’ત્રં પ્રથતાં શુભ્યઃ’ | કૃષિર્વૃષ્ટિર્યજ’માનાય કલ્પતામ | શુભ્રાઃ ન્યા’ યુતય’સ્સુપેશ’સઃ | ર્મકૃત’સ્સુકૃતો’ વીર્યા’વતીઃ | વિશ્વા”ન દેવાન, વિષા’ ર્ધય’ન્તીઃ | ષાઢાઃ કામુપા’યન્તુ જ્ઞમ || 20 ||

સ્મિન બ્રહ્માભ્યજ’ત્સર્વ’મેતત | મુઞ્ચ’ લોમિદમૂ’ સર્વમ” | તન્નો નક્ષ’ત્રમભિજિદ્વિજિત્ય’ | શ્રિયં’ દધાત્વહૃ’ણીયમાનમ | ભૌ લોકૌ બ્રહ્મ’ણા સઞ્જિ’તેમૌ | તન્નો નક્ષ’ત્રમભિજિદ્વિચ’ષ્ટામ | તસ્મિ’ન્વયં પૃત’નાસ્સઞ્જ’યેમ | તન્નો’ દેવાસો અનુ’જાનન્તુ કામમ” || 21 ||

શૃણ્વન્તિ’ શ્રોણામૃત’સ્ય ગોપામ | પુણ્યા’મસ્યા ઉપ’શૃણોમિ વાચમ” | હીં દેવીં વિષ્ણુ’પત્નીમજૂર્યામ | પ્રતીચી’ મેનાગ્‍મ વિષા’ યજામઃ | ત્રેધા વિષ્ણુ’રુરુગાયો વિચ’ક્રમે | હીં દિવં’ પૃથિવીન્તરિ’ક્ષમ | તચ્છ્રોણૈતિશ્રવ’-ચ્છમા’ના | પુણ્યગ્ગ શ્લોકં યજ’માનાય કૃણ્વતી || 22 ||

ષ્ટૌ દેવા વસ’વસ્સોમ્યાસઃ’ | ચત’સ્રો દેવીરાઃ શ્રવિ’ષ્ઠાઃ | તે જ્ઞં પા”ન્તુ રજ’સઃ પુરસ્તા”ત | ત્સરીણ’મૃતગ્ગ’ સ્વસ્તિ | જ્ઞં નઃ’ પાન્તુ વસ’વઃ પુરસ્તા”ત | ક્ષિતો’‌உભિય’ન્તુ શ્રવિ’ષ્ઠાઃ | પુણ્યન્નક્ષ’ત્રભિ સંવિ’શામ | મા નો અરા’તિગંસા‌உગન્ન’ || 23 ||

ક્ષત્રસ્ય રાજા વરુ’ણો‌உધિરાજઃ | નક્ષ’ત્રાણાગ્‍મ તભિ’ગ્વસિ’ષ્ઠઃ | તૌ દેવેભ્યઃ’ કૃણુતો દીર્ઘમાયુઃ’ | તગ્‍મ હસ્રા’ ભેજાનિ’ ધત્તઃ | જ્ઞન્નો રાજા વરુ’ ઉપ’યાતુ | તન્નો વિશ્વે’ ભિ સંય’ન્તુ દેવાઃ | તન્નો નક્ષ’ત્રગ્‍મ તભિ’ષગ્જુષાણમ | દીર્ઘમાયુઃ પ્રતિ’રદ્ભેજાનિ’ || 24 ||

જ એક’પાદુદ’ગાત્પુરસ્તા”ત | વિશ્વા’ ભૂતાનિ’ પ્રતિ મોદ’માનઃ | તસ્ય’ દેવાઃ પ્ર’વં ય’ન્તિ સર્વે” | પ્રોષ્ઠદાસો’ મૃત’સ્ય ગોપાઃ | વિભ્રાજ’માનસ્સમિધાગ્રઃ | આ‌உન્તરિ’ક્ષમરુન્દ્યામ | તગ્‍મ સૂર્યં’ દેજમેક’પાદમ | પ્રોષ્ઠદાસો અનુ’યન્તિ સર્વે” || 25 ||

અહિ’ર્બુધ્નિયઃ પ્રથ’મા ન એતિ | શ્રેષ્ઠો’ દેવાના’મુત માનુ’ષાણામ | તં બ્રા”હ્મણાસ્સો’પાસ્સોમ્યાસઃ’ | પ્રોષ્ઠદાસો’ ભિર’ક્ષન્તિ સર્વે” | ત્વા એક’ભિ કર્મ’ દેવાઃ | પ્રોષ્ઠદા તિ યાન, વદ’ન્તિ | તે બુધ્નિયં’ પરિષદ્યગ્ગ’ સ્તુવન્તઃ’ | અહિગં’ રક્ષન્તિ નમ’સોસદ્ય’ || 26 ||

પૂષા રેવત્યન્વે’તિ પન્થા”મ | પુષ્ટિપતી’ પશુપા વાજ’બસ્ત્યૌ | માનિ’ વ્યા પ્રય’તા જુષાણા | સુગૈર્નો યાનૈરુપ’યાતાં જ્ઞમ | ક્ષુદ્રાન શૂન ર’ક્ષતુ રેવતી’ નઃ | ગાવો’ નોશ્વામ અન્વે’તુ પૂષા | અન્નગં રક્ષ’ન્તૌ બહુધા વિરૂ’પમ | વાજગં’ સનુતાં યજ’માનાય જ્ઞમ || 27 ||

શ્વિના’વશ્વયુજોપ’યાતામ | શુઙ્ગમિ’ષ્ઠૌ સુયમે’ભિરશ્વૈ”ઃ | સ્વં નક્ષ’ત્રગ્‍મ વિષા યજ’ન્તૌ | મધ્વાસમ્પૃ’ક્તૌ યજુ’ષા સમ’ક્તૌ | યૌ દેવાનાં” ભિષજૌ” હવ્યવાહૌ | વિશ્વ’સ્ય દૂતામૃત’સ્ય ગોપૌ | તૌ નક્ષત્રં જુજુષાણોપ’યાતામ | નમો‌உશ્વિભ્યાં” કૃણુમો‌உશ્વયુગ્ભ્યા”મ || 28 ||

અપ’ પાપ્માનં ભર’ણીર્ભરન્તુ | તદ્યમો રાજા ભગ’વા, વિચ’ષ્ટામ | લોસ્ય રાજા’ મતો હાન, હિ | સુગં નઃન્થામભ’યં કૃણોતુ | યસ્મિન્નક્ષ’ત્રે મ એતિ રાજા” | યસ્મિ’ન્નેનભ્યષિં’ચન્ત દેવાઃ | તદ’સ્ય ચિત્રગ્‍મ વિષા’ યજામ | અપ’ પાપ્માનં ભર’ણીર્ભરન્તુ || 29 ||

નિવેશ’ની ઙ્ગમ’ની વસૂ’નાં વિશ્વા’ રૂપાણિ વસૂ”ન્યાવેશય’ન્તી | સ્રપોષગ્‍મ સુગા રરા’ણા સા ન્વર્ચ’સા સંવિદાના | યત્તે’ દેવા અદ’ધુર્ભાધેમમા’વાસ્યે ંવસ’ન્તો મહિત્વા | સા નો’ જ્ઞં પિ’પૃહિ વિશ્વવારે યિન્નો’ ધેહિ સુભગે સુવીરમ” || 30 ||

ઓં શાન્તિઃ શાન્તિઃ શાન્તિઃ’ |