ଅଥ ତ୍ରୟୋଦଶୋ‌உଧ୍ୟାୟଃ |

ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ |
ଇଦଂ ଶରୀରଂ କୌନ୍ତେୟ କ୍ଷେତ୍ରମିତ୍ୟଭିଧୀୟତେ |
ଏତଦ୍ୟୋ ଵେତ୍ତି ତଂ ପ୍ରାହୁଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ଇତି ତଦ୍ଵିଦଃ || 1 ||

କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଂ ଚାପି ମାଂ ଵିଦ୍ଧି ସର୍ଵକ୍ଷେତ୍ରେଷୁ ଭାରତ |
କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୟୋର୍ଜ୍ଞାନଂ ୟତ୍ତଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ମତଂ ମମ || 2 ||

ତତ୍କ୍ଷେତ୍ରଂ ୟଚ୍ଚ ୟାଦୃକ୍ଚ ୟଦ୍ଵିକାରି ୟତଶ୍ଚ ୟତ |
ସ ଚ ୟୋ ୟତ୍ପ୍ରଭାଵଶ୍ଚ ତତ୍ସମାସେନ ମେ ଶୃଣୁ || 3 ||

ଋଷିଭିର୍ବହୁଧା ଗୀତଂ ଛନ୍ଦୋଭିର୍ଵିଵିଧୈଃ ପୃଥକ |
ବ୍ରହ୍ମସୂତ୍ରପଦୈଶ୍ଚୈଵ ହେତୁମଦ୍ଭିର୍ଵିନିଶ୍ଚିତୈଃ || 4 ||

ମହାଭୂତାନ୍ୟହଂକାରୋ ବୁଦ୍ଧିରଵ୍ୟକ୍ତମେଵ ଚ |
ଇନ୍ଦ୍ରିୟାଣି ଦଶୈକଂ ଚ ପଞ୍ଚ ଚେନ୍ଦ୍ରିୟଗୋଚରାଃ || 5 ||

ଇଚ୍ଛା ଦ୍ଵେଷଃ ସୁଖଂ ଦୁଃଖଂ ସଂଘାତଶ୍ଚେତନା ଧୃତିଃ |
ଏତତ୍କ୍ଷେତ୍ରଂ ସମାସେନ ସଵିକାରମୁଦାହୃତମ || 6 ||

ଅମାନିତ୍ଵମଦମ୍ଭିତ୍ଵମହିଂସା କ୍ଷାନ୍ତିରାର୍ଜଵମ |
ଆଚାର୍ୟୋପାସନଂ ଶୌଚଂ ସ୍ଥୈର୍ୟମାତ୍ମଵିନିଗ୍ରହଃ || 7 ||

ଇନ୍ଦ୍ରିୟାର୍ଥେଷୁ ଵୈରାଗ୍ୟମନହଂକାର ଏଵ ଚ |
ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁଜରାଵ୍ୟାଧିଦୁଃଖଦୋଷାନୁଦର୍ଶନମ || 8 ||

ଅସକ୍ତିରନଭିଷ୍ଵଙ୍ଗଃ ପୁତ୍ରଦାରଗୃହାଦିଷୁ |
ନିତ୍ୟଂ ଚ ସମଚିତ୍ତତ୍ଵମିଷ୍ଟାନିଷ୍ଟୋପପତ୍ତିଷୁ || 9 ||

ମୟି ଚାନନ୍ୟୟୋଗେନ ଭକ୍ତିରଵ୍ୟଭିଚାରିଣୀ |
ଵିଵିକ୍ତଦେଶସେଵିତ୍ଵମରତିର୍ଜନସଂସଦି || 10 ||

ଅଧ୍ୟାତ୍ମଜ୍ଞାନନିତ୍ୟତ୍ଵଂ ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନାର୍ଥଦର୍ଶନମ |
ଏତଜ୍ଜ୍ଞାନମିତି ପ୍ରୋକ୍ତମଜ୍ଞାନଂ ୟଦତୋ‌உନ୍ୟଥା || 11 ||

ଜ୍ଞେୟଂ ୟତ୍ତତ୍ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ୟାମି ୟଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ଵାମୃତମଶ୍ନୁତେ |
ଅନାଦିମତ୍ପରଂ ବ୍ରହ୍ମ ନ ସତ୍ତନ୍ନାସଦୁଚ୍ୟତେ || 12 ||

ସର୍ଵତଃପାଣିପାଦଂ ତତ୍ସର୍ଵତୋ‌உକ୍ଷିଶିରୋମୁଖମ |
ସର୍ଵତଃଶ୍ରୁତିମଲ୍ଲୋକେ ସର୍ଵମାଵୃତ୍ୟ ତିଷ୍ଠତି || 13 ||

ସର୍ଵେନ୍ଦ୍ରିୟଗୁଣାଭାସଂ ସର୍ଵେନ୍ଦ୍ରିୟଵିଵର୍ଜିତମ |
ଅସକ୍ତଂ ସର୍ଵଭୃଚ୍ଚୈଵ ନିର୍ଗୁଣଂ ଗୁଣଭୋକ୍ତୃ ଚ || 14 ||

ବହିରନ୍ତଶ୍ଚ ଭୂତାନାମଚରଂ ଚରମେଵ ଚ |
ସୂକ୍ଷ୍ମତ୍ଵାତ୍ତଦଵିଜ୍ଞେୟଂ ଦୂରସ୍ଥଂ ଚାନ୍ତିକେ ଚ ତତ || 15 ||

ଅଵିଭକ୍ତଂ ଚ ଭୂତେଷୁ ଵିଭକ୍ତମିଵ ଚ ସ୍ଥିତମ |
ଭୂତଭର୍ତୃ ଚ ତଜ୍ଜ୍ଞେୟଂ ଗ୍ରସିଷ୍ଣୁ ପ୍ରଭଵିଷ୍ଣୁ ଚ || 16 ||

ଜ୍ୟୋତିଷାମପି ତଜ୍ଜ୍ୟୋତିସ୍ତମସଃ ପରମୁଚ୍ୟତେ |
ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେୟଂ ଜ୍ଞାନଗମ୍ୟଂ ହୃଦି ସର୍ଵସ୍ୟ ଵିଷ୍ଠିତମ || 17 ||

ଇତି କ୍ଷେତ୍ରଂ ତଥା ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞେୟଂ ଚୋକ୍ତଂ ସମାସତଃ |
ମଦ୍ଭକ୍ତ ଏତଦ୍ଵିଜ୍ଞାୟ ମଦ୍ଭାଵାୟୋପପଦ୍ୟତେ || 18 ||

ପ୍ରକୃତିଂ ପୁରୁଷଂ ଚୈଵ ଵିଦ୍ଧ୍ୟନାଦି ଉଭାଵପି |
ଵିକାରାଂଶ୍ଚ ଗୁଣାଂଶ୍ଚୈଵ ଵିଦ୍ଧି ପ୍ରକୃତିସଂଭଵାନ || 19 ||

କାର୍ୟକାରଣକର୍ତୃତ୍ଵେ ହେତୁଃ ପ୍ରକୃତିରୁଚ୍ୟତେ |
ପୁରୁଷଃ ସୁଖଦୁଃଖାନାଂ ଭୋକ୍ତୃତ୍ଵେ ହେତୁରୁଚ୍ୟତେ || 20 ||

ପୁରୁଷଃ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥୋ ହି ଭୁଙ୍କ୍ତେ ପ୍ରକୃତିଜାନ୍ଗୁଣାନ |
କାରଣଂ ଗୁଣସଙ୍ଗୋ‌உସ୍ୟ ସଦସଦ୍ୟୋନିଜନ୍ମସୁ || 21 ||

ଉପଦ୍ରଷ୍ଟାନୁମନ୍ତା ଚ ଭର୍ତା ଭୋକ୍ତା ମହେଶ୍ଵରଃ |
ପରମାତ୍ମେତି ଚାପ୍ୟୁକ୍ତୋ ଦେହେ‌உସ୍ମିନ୍ପୁରୁଷଃ ପରଃ || 22 ||

ୟ ଏଵଂ ଵେତ୍ତି ପୁରୁଷଂ ପ୍ରକୃତିଂ ଚ ଗୁଣୈଃ ସହ |
ସର୍ଵଥା ଵର୍ତମାନୋ‌உପି ନ ସ ଭୂୟୋ‌உଭିଜାୟତେ || 23 ||

ଧ୍ୟାନେନାତ୍ମନି ପଶ୍ୟନ୍ତି କେଚିଦାତ୍ମାନମାତ୍ମନା |
ଅନ୍ୟେ ସାଂଖ୍ୟେନ ୟୋଗେନ କର୍ମୟୋଗେନ ଚାପରେ || 24 ||

ଅନ୍ୟେ ତ୍ଵେଵମଜାନନ୍ତଃ ଶ୍ରୁତ୍ଵାନ୍ୟେଭ୍ୟ ଉପାସତେ |
ତେ‌உପି ଚାତିତରନ୍ତ୍ୟେଵ ମୃତ୍ୟୁଂ ଶ୍ରୁତିପରାୟଣାଃ || 25 ||

ୟାଵତ୍ସଂଜାୟତେ କିଂଚିତ୍ସତ୍ତ୍ଵଂ ସ୍ଥାଵରଜଙ୍ଗମମ |
କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସଂୟୋଗାତ୍ତଦ୍ଵିଦ୍ଧି ଭରତର୍ଷଭ || 26 ||

ସମଂ ସର୍ଵେଷୁ ଭୂତେଷୁ ତିଷ୍ଠନ୍ତଂ ପରମେଶ୍ଵରମ |
ଵିନଶ୍ୟତ୍ସ୍ଵଵିନଶ୍ୟନ୍ତଂ ୟଃ ପଶ୍ୟତି ସ ପଶ୍ୟତି || 27 ||

ସମଂ ପଶ୍ୟନ୍ହି ସର୍ଵତ୍ର ସମଵସ୍ଥିତମୀଶ୍ଵରମ |
ନ ହିନସ୍ତ୍ୟାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ତତୋ ୟାତି ପରାଂ ଗତିମ || 28 ||

ପ୍ରକୃତ୍ୟୈଵ ଚ କର୍ମାଣି କ୍ରିୟମାଣାନି ସର୍ଵଶଃ |
ୟଃ ପଶ୍ୟତି ତଥାତ୍ମାନମକର୍ତାରଂ ସ ପଶ୍ୟତି || 29 ||

ୟଦା ଭୂତପୃଥଗ୍ଭାଵମେକସ୍ଥମନୁପଶ୍ୟତି |
ତତ ଏଵ ଚ ଵିସ୍ତାରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଂପଦ୍ୟତେ ତଦା || 30 ||

ଅନାଦିତ୍ଵାନ୍ନିର୍ଗୁଣତ୍ଵାତ୍ପରମାତ୍ମାୟମଵ୍ୟୟଃ |
ଶରୀରସ୍ଥୋ‌உପି କୌନ୍ତେୟ ନ କରୋତି ନ ଲିପ୍ୟତେ || 31 ||

ୟଥା ସର୍ଵଗତଂ ସୌକ୍ଷ୍ମ୍ୟାଦାକାଶଂ ନୋପଲିପ୍ୟତେ |
ସର୍ଵତ୍ରାଵସ୍ଥିତୋ ଦେହେ ତଥାତ୍ମା ନୋପଲିପ୍ୟତେ || 32 ||

ୟଥା ପ୍ରକାଶୟତ୍ୟେକଃ କୃତ୍ସ୍ନଂ ଲୋକମିମଂ ରଵିଃ |
କ୍ଷେତ୍ରଂ କ୍ଷେତ୍ରୀ ତଥା କୃତ୍ସ୍ନଂ ପ୍ରକାଶୟତି ଭାରତ || 33 ||

କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୟୋରେଵମନ୍ତରଂ ଜ୍ଞାନଚକ୍ଷୁଷା |
ଭୂତପ୍ରକୃତିମୋକ୍ଷଂ ଚ ୟେ ଵିଦୁର୍ୟାନ୍ତି ତେ ପରମ || 34 ||

ଓଂ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାୟାଂ ୟୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂଵାଦେ

କ୍ଷେତ୍ରକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଵିଭାଗୟୋଗୋ ନାମ ତ୍ରୟୋଦଶୋ‌உଧ୍ୟାୟଃ ||13 ||