ଅଥ ଷଷ୍ଠୋ‌உଧ୍ୟାୟଃ |

ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ |
ଅନାଶ୍ରିତଃ କର୍ମଫଲଂ କାର୍ୟଂ କର୍ମ କରୋତି ୟଃ |
ସ ସଂନ୍ୟାସୀ ଚ ୟୋଗୀ ଚ ନ ନିରଗ୍ନିର୍ନ ଚାକ୍ରିୟଃ || 1 ||

ୟଂ ସଂନ୍ୟାସମିତି ପ୍ରାହୁର୍ୟୋଗଂ ତଂ ଵିଦ୍ଧି ପାଂଡଵ |
ନ ହ୍ୟସଂନ୍ୟସ୍ତସଂକଲ୍ପୋ ୟୋଗୀ ଭଵତି କଶ୍ଚନ || 2 ||

ଆରୁରୁକ୍ଷୋର୍ମୁନେର୍ୟୋଗଂ କର୍ମ କାରଣମୁଚ୍ୟତେ |
ୟୋଗାରୂଢସ୍ୟ ତସ୍ୟୈଵ ଶମଃ କାରଣମୁଚ୍ୟତେ || 3 ||

ୟଦା ହି ନେନ୍ଦ୍ରିୟାର୍ଥେଷୁ ନ କର୍ମସ୍ଵନୁଷଜ୍ଜତେ |
ସର୍ଵସଂକଲ୍ପସଂନ୍ୟାସୀ ୟୋଗାରୂଢସ୍ତଦୋଚ୍ୟତେ || 4 ||

ଉଦ୍ଧରେଦାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ନାତ୍ମାନମଵସାଦୟେତ |
ଆତ୍ମୈଵ ହ୍ୟାତ୍ମନୋ ବନ୍ଧୁରାତ୍ମୈଵ ରିପୁରାତ୍ମନଃ || 5 ||

ବନ୍ଧୁରାତ୍ମାତ୍ମନସ୍ତସ୍ୟ ୟେନାତ୍ମୈଵାତ୍ମନା ଜିତଃ |
ଅନାତ୍ମନସ୍ତୁ ଶତ୍ରୁତ୍ଵେ ଵର୍ତେତାତ୍ମୈଵ ଶତ୍ରୁଵତ || 6 ||

ଜିତାତ୍ମନଃ ପ୍ରଶାନ୍ତସ୍ୟ ପରମାତ୍ମା ସମାହିତଃ |
ଶୀତୋଷ୍ଣସୁଖଦୁଃଖେଷୁ ତଥା ମାନାପମାନୟୋଃ || 7 ||

ଜ୍ଞାନଵିଜ୍ଞାନତୃପ୍ତାତ୍ମା କୂଟସ୍ଥୋ ଵିଜିତେନ୍ଦ୍ରିୟଃ |
ୟୁକ୍ତ ଇତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ୟୋଗୀ ସମଲୋଷ୍ଟାଶ୍ମକାଞ୍ଚନଃ || 8 ||

ସୁହୃନ୍ମିତ୍ରାର୍ୟୁଦାସୀନମଧ୍ୟସ୍ଥଦ୍ଵେଷ୍ୟବନ୍ଧୁଷୁ |
ସାଧୁଷ୍ଵପି ଚ ପାପେଷୁ ସମବୁଦ୍ଧିର୍ଵିଶିଷ୍ୟତେ || 9 ||

ୟୋଗୀ ୟୁଞ୍ଜୀତ ସତତମାତ୍ମାନଂ ରହସି ସ୍ଥିତଃ |
ଏକାକୀ ୟତଚିତ୍ତାତ୍ମା ନିରାଶୀରପରିଗ୍ରହଃ || 10 ||

ଶୁଚୌ ଦେଶେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପ୍ୟ ସ୍ଥିରମାସନମାତ୍ମନଃ |
ନାତ୍ୟୁଚ୍ଛ୍ରିତଂ ନାତିନୀଚଂ ଚୈଲାଜିନକୁଶୋତ୍ତରମ || 11 ||

ତତ୍ରୈକାଗ୍ରଂ ମନଃ କୃତ୍ଵା ୟତଚିତ୍ତେନ୍ଦ୍ରିୟକ୍ରିୟାଃ |
ଉପଵିଶ୍ୟାସନେ ୟୁଞ୍ଜ୍ୟାଦ୍ୟୋଗମାତ୍ମଵିଶୁଦ୍ଧୟେ || 12 ||

ସମଂ କାୟଶିରୋଗ୍ରୀଵଂ ଧାରୟନ୍ନଚଲଂ ସ୍ଥିରଃ |
ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ୟ ନାସିକାଗ୍ରଂ ସ୍ଵଂ ଦିଶଶ୍ଚାନଵଲୋକୟନ || 13 ||

ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ଵିଗତଭୀର୍ବ୍ରହ୍ମଚାରିଵ୍ରତେ ସ୍ଥିତଃ |
ମନଃ ସଂୟମ୍ୟ ମଚ୍ଚିତ୍ତୋ ୟୁକ୍ତ ଆସୀତ ମତ୍ପରଃ || 14 ||

ୟୁଞ୍ଜନ୍ନେଵଂ ସଦାତ୍ମାନଂ ୟୋଗୀ ନିୟତମାନସଃ |
ଶାନ୍ତିଂ ନିର୍ଵାଣପରମାଂ ମତ୍ସଂସ୍ଥାମଧିଗଚ୍ଛତି || 15 ||

ନାତ୍ୟଶ୍ନତସ୍ତୁ ୟୋଗୋ‌உସ୍ତି ନ ଚୈକାନ୍ତମନଶ୍ନତଃ |
ନ ଚାତିସ୍ଵପ୍ନଶୀଲସ୍ୟ ଜାଗ୍ରତୋ ନୈଵ ଚାର୍ଜୁନ || 16 ||

ୟୁକ୍ତାହାରଵିହାରସ୍ୟ ୟୁକ୍ତଚେଷ୍ଟସ୍ୟ କର୍ମସୁ |
ୟୁକ୍ତସ୍ଵପ୍ନାଵବୋଧସ୍ୟ ୟୋଗୋ ଭଵତି ଦୁଃଖହା || 17 ||

ୟଦା ଵିନିୟତଂ ଚିତ୍ତମାତ୍ମନ୍ୟେଵାଵତିଷ୍ଠତେ |
ନିଃସ୍ପୃହଃ ସର୍ଵକାମେଭ୍ୟୋ ୟୁକ୍ତ ଇତ୍ୟୁଚ୍ୟତେ ତଦା || 18 ||

ୟଥା ଦୀପୋ ନିଵାତସ୍ଥୋ ନେଙ୍ଗତେ ସୋପମା ସ୍ମୃତା |
ୟୋଗିନୋ ୟତଚିତ୍ତସ୍ୟ ୟୁଞ୍ଜତୋ ୟୋଗମାତ୍ମନଃ || 19 ||

ୟତ୍ରୋପରମତେ ଚିତ୍ତଂ ନିରୁଦ୍ଧଂ ୟୋଗସେଵୟା |
ୟତ୍ର ଚୈଵାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ପଶ୍ୟନ୍ନାତ୍ମନି ତୁଷ୍ୟତି || 20 ||

ସୁଖମାତ୍ୟନ୍ତିକଂ ୟତ୍ତଦ୍ବୁଦ୍ଧିଗ୍ରାହ୍ୟମତୀନ୍ଦ୍ରିୟମ |
ଵେତ୍ତି ୟତ୍ର ନ ଚୈଵାୟଂ ସ୍ଥିତଶ୍ଚଲତି ତତ୍ତ୍ଵତଃ || 21 ||

ୟଂ ଲବ୍ଧ୍ଵା ଚାପରଂ ଲାଭଂ ମନ୍ୟତେ ନାଧିକଂ ତତଃ |
ୟସ୍ମିନ୍ସ୍ଥିତୋ ନ ଦୁଃଖେନ ଗୁରୁଣାପି ଵିଚାଲ୍ୟତେ || 22 ||

ତଂ ଵିଦ୍ୟାଦ୍ଦୁଃଖସଂୟୋଗଵିୟୋଗଂ ୟୋଗସଂଜ୍ଞିତମ |
ସ ନିଶ୍ଚୟେନ ୟୋକ୍ତଵ୍ୟୋ ୟୋଗୋ‌உନିର୍ଵିଣ୍ଣଚେତସା || 23 ||

ସଂକଲ୍ପପ୍ରଭଵାନ୍କାମାଂସ୍ତ୍ୟକ୍ତ୍ଵା ସର୍ଵାନଶେଷତଃ |
ମନସୈଵେନ୍ଦ୍ରିୟଗ୍ରାମଂ ଵିନିୟମ୍ୟ ସମନ୍ତତଃ || 24 ||

ଶନୈଃ ଶନୈରୁପରମେଦ୍ବୁଦ୍ଧ୍ୟା ଧୃତିଗୃହୀତୟା |
ଆତ୍ମସଂସ୍ଥଂ ମନଃ କୃତ୍ଵା ନ କିଂଚିଦପି ଚିନ୍ତୟେତ || 25 ||

ୟତୋ ୟତୋ ନିଶ୍ଚରତି ମନଶ୍ଚଞ୍ଚଲମସ୍ଥିରମ |
ତତସ୍ତତୋ ନିୟମ୍ୟୈତଦାତ୍ମନ୍ୟେଵ ଵଶଂ ନୟେତ || 26 ||

ପ୍ରଶାନ୍ତମନସଂ ହ୍ୟେନଂ ୟୋଗିନଂ ସୁଖମୁତ୍ତମମ |
ଉପୈତି ଶାନ୍ତରଜସଂ ବ୍ରହ୍ମଭୂତମକଲ୍ମଷମ || 27 ||

ୟୁଞ୍ଜନ୍ନେଵଂ ସଦାତ୍ମାନଂ ୟୋଗୀ ଵିଗତକଲ୍ମଷଃ |
ସୁଖେନ ବ୍ରହ୍ମସଂସ୍ପର୍ଶମତ୍ୟନ୍ତଂ ସୁଖମଶ୍ନୁତେ || 28 ||

ସର୍ଵଭୂତସ୍ଥମାତ୍ମାନଂ ସର୍ଵଭୂତାନି ଚାତ୍ମନି |
ଈକ୍ଷତେ ୟୋଗୟୁକ୍ତାତ୍ମା ସର୍ଵତ୍ର ସମଦର୍ଶନଃ || 29 ||

ୟୋ ମାଂ ପଶ୍ୟତି ସର୍ଵତ୍ର ସର୍ଵଂ ଚ ମୟି ପଶ୍ୟତି |
ତସ୍ୟାହଂ ନ ପ୍ରଣଶ୍ୟାମି ସ ଚ ମେ ନ ପ୍ରଣଶ୍ୟତି || 30 ||

ସର୍ଵଭୂତସ୍ଥିତଂ ୟୋ ମାଂ ଭଜତ୍ୟେକତ୍ଵମାସ୍ଥିତଃ |
ସର୍ଵଥା ଵର୍ତମାନୋ‌உପି ସ ୟୋଗୀ ମୟି ଵର୍ତତେ || 31 ||

ଆତ୍ମୌପମ୍ୟେନ ସର୍ଵତ୍ର ସମଂ ପଶ୍ୟତି ୟୋ‌உର୍ଜୁନ |
ସୁଖଂ ଵା ୟଦି ଵା ଦୁଃଖଂ ସ ୟୋଗୀ ପରମୋ ମତଃ || 32 ||

ଅର୍ଜୁନ ଉଵାଚ |
ୟୋ‌உୟଂ ୟୋଗସ୍ତ୍ଵୟା ପ୍ରୋକ୍ତଃ ସାମ୍ୟେନ ମଧୁସୂଦନ |
ଏତସ୍ୟାହଂ ନ ପଶ୍ୟାମି ଚଞ୍ଚଲତ୍ଵାତ୍ସ୍ଥିତିଂ ସ୍ଥିରାମ || 33 ||

ଚଞ୍ଚଲଂ ହି ମନଃ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରମାଥି ବଲଵଦ୍ଦୃଢମ |
ତସ୍ୟାହଂ ନିଗ୍ରହଂ ମନ୍ୟେ ଵାୟୋରିଵ ସୁଦୁଷ୍କରମ || 34 ||

ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ |
ଅସଂଶୟଂ ମହାବାହୋ ମନୋ ଦୁର୍ନିଗ୍ରହଂ ଚଲମ |
ଅଭ୍ୟାସେନ ତୁ କୌନ୍ତେୟ ଵୈରାଗ୍ୟେଣ ଚ ଗୃହ୍ୟତେ || 35 ||

ଅସଂୟତାତ୍ମନା ୟୋଗୋ ଦୁଷ୍ପ୍ରାପ ଇତି ମେ ମତିଃ |
ଵଶ୍ୟାତ୍ମନା ତୁ ୟତତା ଶକ୍ୟୋ‌உଵାପ୍ତୁମୁପାୟତଃ || 36 ||

ଅର୍ଜୁନ ଉଵାଚ |
ଅୟତିଃ ଶ୍ରଦ୍ଧୟୋପେତୋ ୟୋଗାଚ୍ଚଲିତମାନସଃ |
ଅପ୍ରାପ୍ୟ ୟୋଗସଂସିଦ୍ଧିଂ କାଂ ଗତିଂ କୃଷ୍ଣ ଗଚ୍ଛତି || 37 ||

କଚ୍ଚିନ୍ନୋଭୟଵିଭ୍ରଷ୍ଟଶ୍ଛିନ୍ନାଭ୍ରମିଵ ନଶ୍ୟତି |
ଅପ୍ରତିଷ୍ଠୋ ମହାବାହୋ ଵିମୂଢୋ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଥି || 38 ||

ଏତନ୍ମେ ସଂଶୟଂ କୃଷ୍ଣ ଛେତ୍ତୁମର୍ହସ୍ୟଶେଷତଃ |
ତ୍ଵଦନ୍ୟଃ ସଂଶୟସ୍ୟାସ୍ୟ ଛେତ୍ତା ନ ହ୍ୟୁପପଦ୍ୟତେ || 39 ||

ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ |
ପାର୍ଥ ନୈଵେହ ନାମୁତ୍ର ଵିନାଶସ୍ତସ୍ୟ ଵିଦ୍ୟତେ |
ନ ହି କଲ୍ୟାଣକୃତ୍କଶ୍ଚିଦ୍ଦୁର୍ଗତିଂ ତାତ ଗଚ୍ଛତି || 40 ||

ପ୍ରାପ୍ୟ ପୁଣ୍ୟକୃତାଂ ଲୋକାନୁଷିତ୍ଵା ଶାଶ୍ଵତୀଃ ସମାଃ |
ଶୁଚୀନାଂ ଶ୍ରୀମତାଂ ଗେହେ ୟୋଗଭ୍ରଷ୍ଟୋ‌உଭିଜାୟତେ || 41 ||

ଅଥଵା ୟୋଗିନାମେଵ କୁଲେ ଭଵତି ଧୀମତାମ |
ଏତଦ୍ଧି ଦୁର୍ଲଭତରଂ ଲୋକେ ଜନ୍ମ ୟଦୀଦୃଶମ || 42 ||

ତତ୍ର ତଂ ବୁଦ୍ଧିସଂୟୋଗଂ ଲଭତେ ପୌର୍ଵଦେହିକମ |
ୟତତେ ଚ ତତୋ ଭୂୟଃ ସଂସିଦ୍ଧୌ କୁରୁନନ୍ଦନ || 43 ||

ପୂର୍ଵାଭ୍ୟାସେନ ତେନୈଵ ହ୍ରିୟତେ ହ୍ୟଵଶୋ‌உପି ସଃ |
ଜିଜ୍ଞାସୁରପି ୟୋଗସ୍ୟ ଶବ୍ଦବ୍ରହ୍ମାତିଵର୍ତତେ || 44 ||

ପ୍ରୟତ୍ନାଦ୍ୟତମାନସ୍ତୁ ୟୋଗୀ ସଂଶୁଦ୍ଧକିଲ୍ବିଷଃ |
ଅନେକଜନ୍ମସଂସିଦ୍ଧସ୍ତତୋ ୟାତି ପରାଂ ଗତିମ || 45 ||

ତପସ୍ଵିଭ୍ୟୋ‌உଧିକୋ ୟୋଗୀ ଜ୍ଞାନିଭ୍ୟୋ‌உପି ମତୋ‌உଧିକଃ |
କର୍ମିଭ୍ୟଶ୍ଚାଧିକୋ ୟୋଗୀ ତସ୍ମାଦ୍ୟୋଗୀ ଭଵାର୍ଜୁନ || 46 ||

ୟୋଗିନାମପି ସର୍ଵେଷାଂ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା |
ଶ୍ରଦ୍ଧାଵାନ୍ଭଜତେ ୟୋ ମାଂ ସ ମେ ୟୁକ୍ତତମୋ ମତଃ || 47 ||

ଓଂ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାୟାଂ ୟୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂଵାଦେ

ଆତ୍ମସଂୟମୟୋଗୋ ନାମ ଷଷ୍ଠୋ‌உଧ୍ୟାୟଃ ||6 ||